Колку чини да се придобијат гледачите во Србија и регионот во сe поострата војна на операторите

Додека пазарот за ТВ права за спортски преноси стагнира поради пандемијата Ковид-19, а екипите на англиската Премиер лига ќе добијат помалку пари од сопствениот пазар во наредниот период отколку порано, цените на Балканот скокаат со неверојатно темпо.

Според извештајот на специјализираната веб-страница Спорт Бизнис Медиа, регионот на Балканот, што ги вклучува Србија, Хрватска, Словенија, БиХ и Црна Гора, е еден од најактивните во купувањето ТВ права на спортски настани. Седум од 10-те најскапи спортски натпревари имаат корист од жестоката конкуренција на овој пазар во изминатата година и остварија значително поголеми приходи.

Просечното зголемување на вредноста на овие зделки изнесуваше дури 92 проценти, не сметајќи го неодамнешното преземање на ТВ-правата на англиската Премиер лига од Телеком Србија, односно Арена спорт, со околу осум пати поголема цена (ако медиумите напишуваат дека никој досега негираше дека се точни) отколку досега.

Имено, се тврди дека Телеком плаќал 100 милиони евра годишно за правата за емитување 380 ПЛ натпревари годишно во следните шест години. Значи, дури 600 милиони евра.

Од 10-те најважни, најпопуларни и најскапи спортски натпреварувања на Балканот, пет се фудбалски натпревари. Зад нив стојат кошаркарски лиги и тениски турнири.

Конкуренцијата помеѓу Спорт клуб во сопственост на Јунајтед Медиа и Арена спорт во сопственост на државната Телеком Србија доведе до тоа некои натпревари да бидат платени два до осум пати повеќе отколку во претходните пакети. Според Спорт Бизнис Медиа, во април минатата година, Телеком платил 134 проценти повеќе за правата за емитување на Лигата на шампионите, Лигата на Европа и новоформираната Лига на европски конференции, кои се под покровителство на УЕФА. Според непотврдени информации, за овие права се плаќале 43 милиони евра годишно, за пазарот на дваесетина милиони жители, наместо претходните 19 милиони. Во Хрватска, националната телевизија ХРТ купи еден пренос неделно, во среда навечер, за три милиони евра.

До следната сезона Премиер лигата ќе ја емитува Спорт клуб, кој плаќаше околу 12 милиони евра годишно од 2019 до 2022 година, што е за околу 12 проценти повеќе отколку во претходниот тригодишен период. И СК ги откупи правата од агенцијата ИМГ, која ги откупи правата директно од Премиер лигата. Сега Телеком плати повеќе од осум пати повеќе, директно од ПЛ.

Шестгодишниот договор за правата на НБА лигата од 2019 година, според наводите на оваа страница, Телеком платил 233 проценти повеќе од претходната цена на пакетот.

Арена и Телеком платија најмало зголемување на цената за правата на италијанската Серија А, само за 11 проценти повеќе од италијанската лига наплатена во претходните три години. Од 2019 година, за правата на ракометните натпревари се платени 75 отсто повеќе отколку порано.

Од друга страна, Јунајтед Медија инвестираше во правата на натпреварите на репрезентацијата на ЕУРО 2020, што се одржа оваа година, и квалификациите за претстојниот Мундијал и Лигата на нации. Тениските натпревари на АТП ги одржува и Спорт клуб, а минатата година го продолжи договорот за следните три години, но по 60 проценти повисока цена од порано.

Според годишниот извештај на Телеком за минатата година, дистрибуцијата на медиумски содржини е единствениот деловен сегмент кој забележа значителен раст на приходите од осум проценти, приходите од широкопојасен интернет се зголемија за четири проценти, додека приходите од фиксната и мобилната телефонија се намалија.

Според проценката на агенцијата Дигитална ТВ Европа, европските радиодифузери на спортски натпревари годинава ќе заработат 10,5 милијарди долари, додека за ТВ-права ќе дадат околу 8,3 милијарди долари. Значи, тоа ќе биде профитабилен бизнис, но прашање е дали се однесува и на нашиот пазар, со оглед на огромниот скок на цените на тие права во претходната година или две.

Ова е особено случај затоа што нашиот медиумски пазар е многу скромен. Според неодамна објавените податоци на Ипсос, во 2020 година, пазарот за рекламирање во Србија вредеше 197,6 милиони евра, што е намалување во споредба со 2019 година. Од тоа, 103 милиони евра се поврзани со телевизиско рекламирање.

Според продуцентот Саша Мирковиќ, ТВ-правата во регионот вредат околу 1,2 милијарди евра.

„Тоа првенствено се однесува на спортови, филмови и серии. Спортот има далеку најголем рејтинг, а далеку заостануваат сериите, филмовите и музиката, односно забавата. Информативна има најниска гледаност. Оттука е јасно дека најмногу треба да се вложи во забавна и спортска содржина. Исто така, најголемите огласувачи се појавуваат најмногу во спортските програми. Оттука и таквото натпреварување при купување права за пренос на натпревари, а сега и Премиерлигата. Јасно е дека Телеком се поставува како лидер и како државна компанија тие го истиснуваат ЈМ од пазарот “, проценува Мирковиќ, додавајќи дека нема да има толку многу спортски канали ако не се исплати. Тој исто така посочува дека поради преземањето на Премиер лигата, некои корисници најверојатно ќе се префрлат од СББ во Телеком.

Од друга страна, медиумската експертка Маја Дивац е убедена дека таквата цена нема економско оправдување.

„Мислам дека не е важно на кој начин, но целта е да се уништат Јунајтед Медиа. Не е важно колку ќе плати, повеќе од Франција или Германија, само ЈМ да не ги добијат тие права“, категорична е таа, додавајќи дека овде тешко постои медиумски пазар кога голем дел од медиумите живеат надвор од државата.

„Александар Вучиќ, кој вчера се разоткри како главен стратег на Телеком Србија и како некој што учествувал во преговорите за откуп на правата од Премиер лигата на страната на Телеком Србија, овој пат не му се обраќаме на претседателот на Србија, туку како на конкурент на пазарот”, соопшти Јунајтед Медиа, реагирајќи на изјавите на претседателот Вучиќ во врска со купувањето на правото за емитување на Премиер лигата, во кои тој го поддржуваше Телеком.

„Го покануваме Александар Вучиќ да ги покаже документите и да ги докаже своите тврдења дека Јунајтед Груп понудил повеќе пари во првиот круг, но Телеком победи во вториот круг. Граѓаните на Србија на тој начин би биле убедени дали Вучиќ лаже ако учествувал во преговорите, така што тој не ги знае точните бројки, или дали навистина учествувал и ги знае сите детали, но сепак лаже. И во двата случаи, Александар Вучиќ ги излажа и ги измами сите граѓани на Србија“.