Предизвици со кои ќе се соочи ЕУ во 2022 година

Пандемијата на Ковид-19 е еден од проблемите кој ја одбележа годината што изминува за Европската унија. „Пандемијата ќе трае подолго отколку што се мислеше”, истакна новиот германски министер за здравство, Карл Лаутербах. Претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен, исто така, нагласи дека четвртиот бран на коронавирусот што ја погоди Европа е доволно силен, но во 2022 година најверојатно ќе се соочиме со уште посериозни тестови, пишува Дојче веле во својата анализа.

– Се соочивме со нова закана – сојот Омикрон, изјави Фон дер Лајен, нагласувајќи дека ЕУ мора да се бори против овој вид со забрзување на темпото на вакцинација. „Научниците ни кажуваат дека вакцинацијата и ревакцинацијата обезбедуваат најдобра заштита од Ковид-19″, рече таа, додавајќи дека ЕУ има потпишано договори со производителите и, доколку е потребно, вакцините може да се прилагодат на нови мутации.

Минатата година, Европската комисија снабди околу една милијарда дози вакцини за граѓаните на ЕУ. Уште 350 милиони се донирани за меѓународната програма за вакцинација на ОН – КОВАКС. Во новата година ЕУ ќе продолжи да купува вакцини.

– Целта за 2022 година е да се осигура дека до средината на годината 70 отсто од светското население ќе биде целосно вакцинирано. Ќе ги зајакнеме нашите напори за поддршка на Африка, која има најниско ниво на вакцинација во светот, истакна Урсула фон дер Лајен.

Во 2021 година, Брисел почна да ја купува вакцината првично полека, а потоа посистематски. Откако пролетта стивна уште еден бран на инфекција со коронавирус, следеше релативно мирно лето. Ноќниот живот е обновен низ Европската унија, училиштата се отворени, а плажите станаа достапни за туристите. Сепак, во просек 66 отсто од вакцинираните возрасни лица се покажаа недоволни за да се спречи нов бран на инфекција наесен, како и проблемот со недоволните болнички кревети во некои земји-членки на ЕУ.

Стапките на вакцинација во ЕУ значително се разликуваат: од 26 проценти во Бугарија до 82 отсто во Малта.

Сепак, одговорноста за борбата против пандемијата е на самите земји-членки на ЕУ: спроведување кампања за вакцинација, воведување рестриктивни мерки, организирање тестирања на работа, во продавници, ресторани или училишта. ЕУ може само отстрана да ја гледа оваа налу ничава загатка со разни мерки и правила. Но, Брисел барем во голема мера успеа да ја одржи транспарентноста на внатрешните граници на ЕУ преку паневропски пасош за вакцинација.

Австрија и Германија сакаат да воведат масовна задолжителна вакцинација. Грција, Италија и други земји предвидуваат ова да важи само за одредени професионални и возрасни категории. Во 2022 година, министрите за здравство на ЕУ ќе мора итно да разговараат дали има смисла да се воведе задолжителна вакцинација низ Унијата. Тогаш неминовно ќе се постави прашањето дали, на пример Германија со својата задолжителна вакцинација ќе дозволи влез во земјата за невакцинирани граѓани на ЕУ од други земји.

Економското закрепнување на ЕУ, кое започна во 2021 година, мора да продолжи и да се максимизира во 2022 година. Во одреден момент, буџетите на земјите-членки на ЕУ ќе треба да се стават во ред. Програмата за обновување на ЕУ од 750 милијарди евра, од кои веќе се исплатуваат првите транши, служи како средство за економско закрепнување. Програмата, финансирана првпат преку кофинансирање на долгот, примарно ќе биде од корист за земјите од југот и истокот на ЕУ и, пред се, Италија.

Полска и Унгарија засега нема да добијат пари. Тие ги презентираа своите инвестициски програми, но Европската комисија одби да плати додека не се реши конфликтот со владеењето на правото во Полска и Унгарија. Оваа година ќе биде запаметена по жестоката дебата за судството и фундаменталните вредности на ЕУ, кои јавно се доведуваат во прашање или се отфрлени од националните конзервативни влади во Будимпешта и Варшава.

Во 2022 година, центрифугалните сили во самата Европска унија може да се зајакнат. Сега кога умерената канцеларка Ангела Меркел ја напушти политичката сцена во Европа, може да дојде до одлучувачка битка. Барем такви изјави даде унгарскиот премиер Виктор Орбан. „Едно е сигурно: со Меркел заврши ерата на нејаснотии и молк. Сега се подготвуваме за битка со кренат шлем”, изјави Орбан по повод промената на власта во Берлин.

Во 2022 година целото внимание ќе биде насочено кон Франција. Претседателот Емануел Макрон ќе се кандидира за втор мандат во април. Воедно ќе ја извршува и функцијата претседател на Советот на Европската унија. Во пресрет на десничарските политичари, Макрон сака да покаже дека ќе ја промени Европа, како што вети. Прво и основно, францускиот лидер сака да ја направи ЕУ стратешки независен играч во надворешната политика. Тој има намера да ги обедини другите влади на ЕУ околу надворешнополитичките цели кон Кина, САД, Русија и остатокот од светот за време на Стратешкиот самит во пролетта 2022 година.

За таа цел, надворешната и одбранбената политика на ЕУ мора да бидат повеќе меѓусебно поврзани. По прилично неодлучната Ангела Меркел, Макрон се надева дека ќе најде сојузници за нејзините планови во лицето на новиот германски канцелар Олаф Шолц. Првиот тест на „суверена” Европа може да дојде веќе во 2022 година, кога според различни проценки, рускиот претседател би можел да ја нападне Украина. Како ќе реагира ЕУ? Како ќе реагира НАТО? Балтичките земји и Полска долго време бараат посилна заштита, вклучително и од Европската унија.

Прашањето за миграција и азил е постојана тема на контроверзии во ЕУ. Овде не се работи само за ситуацијата на границата со Белорусија, туку и долж Ламанш, Канарските Острови, Италија и Грција. Во 2021 година не беа донесени никакви одлуки во врска со ова. Дали ќе бидат земени во 2022 година? Дали луѓето ќе бидат примени, прифатени и распоредени? Ова се уште најважните прашања.

Поддржувачите на строг пристап кон миграцијата, како што е Балаш Орбан, вицепремиер на унгарската влада, можат да ја замислат ЕУ без закони за азил. Сегашниот систем не може да ги запре луѓето на граница, рече Орбан. Истовремено, Амнести интернешнал ја обвинува ЕУ дека продолжува да ги занемарува човековите права и правото на азил и дека ги принудува луѓето на опасни патувања.